Heilige Johannes Chrysostomus 13 september

Op 13 september viert de kerk de gedenkdag van de Heilige Johannes Chrysostomus, aartsbisschop van Constantinopel, één van de voornaamste kerkvaders van het Oosten, naast Sint Gregorius van Nazianze en Basilius de Grote . Hij wordt beschouwd als een van de briljantste predikanten in de christelijke oudheid.

Johannes werd geboren in Antiochië als zoon van een hoge Romeinse legerofficier rond het jaar 349 en werd op latere leeftijd gedoopt, rond 368. Hij studeerde retoriek en leerde daarmee vaardigheden die hij later als bisschop kon gebruiken. Hij had een fabelachtige kennis van de Griekse taal en letterkunde. Hij zette die in voor zijn prediking: hij hoefde nooit naar woorden te zoeken, wat hem de bijnaam ‘Guldenmond’ zou opleveren.

Als jongen verlangde hij naar het kluizenaarschap maar om zijn moeder zag hij daarvan af, zijn vader overleed al eerder.
Na zijn studies besloot hij alsnog kluizenaar te worden. Na een streng leven van 2 jaar boete, versterving, streng vasten en slaapontzegging werd hij ziek, en keerde terug naar Antiochië.
Daar werd hij in 381 diaken gewijd en in 386 tot priester. Johannes Chrysostomus wordt beschouwd als een pastoraal theoloog. Zijn preken en geschriften beogen een verdieping van het christelijk geloof bij de gelovigen. Als liturg wordt hem het auteurschap van de meest gecelebreerde eucharistische eredienst toegeschreven: de Goddelijke Liturgie van de Heilige Johannes Chrysostomus.

In 397 werd hij tot bisschop van Constantinopel gekozen. Toen hij dit weigerde, werd hij naar Constantinopel ontvoerd. Keizer Arcadius dwong de patriarch om Johannes tot bisschop te wijden, zeer tegen diens zin.

Hij bestreed krachtig alle misstanden in zijn bisdom. Daarbij maakte hij veel vijanden, onder wie de keizerin. Tot twee keer toe werd hij door zijn aartsrivaal gevangengezet en afgezet.

Chrysostomus deed toen een beroep op de bisschop van Rome, paus Innocentius I, en zijn mede-bisschoppen. De paus verklaarde de afzetting ongeldig en stelde voor een nieuw oecumenisch concilie bijeen te roepen. Toen dat niet lukte, werden alle kerkelijke banden met de vijanden van Chrysostomus verbroken.

In een ballingsoord in Klein-Armenië werd de zieke Chrysostomus goed verzorgd en bezocht. Daarom voerden zijn vijanden hem naar de oostelijke oever van de Zwarte Zee. Onderweg stierf hij op 14 september 407 in de stad Comana van uitputting. Daardoor werd de band tussen het Latijnse episcopaat en Oosterse patriarchaten ontbonde. Uiteindelijk werd de naam van Johannes Chrysostomus opgenomen in de officiële lijst van heiligen.

Deel dit artikel