Sint Athanasius (ca. 295-373) was bisschop van Alexandrië. Tegenover de arianen verdedigde hij het orthodoxe geloof in de godheid van Christus. In Oost en West wordt hij vereerd als een groot kerkleraar, vandaar dat hij Athanasius de Grote wordt genoemd. Zijn feestdag is in de Orthodoxe Kerk op 18 januari, in de Rooms-Katholieke Kerk op 2 mei en in de Koptisch-Orthodoxe Kerk op 15 mei.
Athanasius werd omstreeks 295 geboren in de Egyptische havenstad Alexandrië in een christelijk gezin.In zijn jeugd maakte hij de christen-vervolgingen mee. Na zijn studies werd hij in 319 tot diaken gewijd.
Athanasius was in 325 de theologische adviseur van zijn bisschop Alexander, patriarch van Alexandrië, tijdens het Concilie van Nicea. Daar veroordeelden de concilievaders de leer van Arius. Deze ontkende dat de Zoon van God dezelfde goddelijke natuur had als de Hemelse Vader.
Athanasius zou zich zijn verdere leven tegen het arianisme verzetten. In zijn verdediging van de orthodoxie ontwikkelde hij een theologie van de Drie-eenheid en van de Menswording. Vanwege het gezag dat hij daarmee verwierf, werd hij al op 33-jarige leeftijd gekozen tot nieuwe patriarch van Alexandrië. In deze hoedanigheid kwam hij meerdere malen in conflict met de ariaanse keizer Constantijn II, zoon van de eerste Romeinse christenkeizer Constantijn de Grote.
Constantijn II verbande de bisschop vijfmaal: van 335 tot 337 naar Trier, van 339 tot 345 naar Rome en daarna driemaal naar de Egyptische woestijn. Pas vanaf 366 tot 373 kon hij ongehinderd zijn bisschopsambt in zijn eigen patriarchaat uitoefenen.
Hij schreef veel: vanwege zijn gezaghebbende geschriften werd hij ‘Zuil der Kerk’, ‘Vader der Orthodoxie’ en ‘De Grote’ genoemd. Zijn belangrijkste werken zijn Tegen de arianen, Over de decreten van de Synode van Nicea en Het leven van de heilige Antonius. Het laatste boek is een hagiografie van Antonius Abt, de vader van het Egyptische monnikendom. Dit werk had veel invloed op de ontwikkeling van het Europese kloosterleven. Sint Athanasius stierf op 2 mei 373 in zijn geboortestad.