Joël 2, 12-18; 2 Korinthe 5, 20-6,2; Mattheus 6, 1-6.16-18
Inleiding
Het is Aswoensdag, Aswoensdag 2025.
Aswoensdag wordt in onze Kerk al heel lang gevierd. Al zo’n duizend jaar komen gelovigen op deze doordeweekse dag, veertig dagen voor Pasen in de kerk bijeen om een askruisje te halen. Zoals we over vijf weken op Palmzondag ook graag het palmtakje ontvangen, ook een uiterlijk gebaar dat ons ondersteunt in het vieren van ons geloof.
In de ‘oude’ liturgie van Aswoensdag lag alle nadruk op vasten, niet eten en drinken, jezelf onthouden. In de nieuwe liturgie lezen we in het Mattheusevangelie over drie vormen van voorbereiding op Pasen: vasten, het geven van aalmoezen en bidden. Anders gezegd: minder aandacht voor onszelf, vasten, méér tijd voor God, bidden, en voor de naaste, iets geven, aalmoezen. We vatten het wel eens samen met de drie S’en: spiritualiteit, solidariteit, soberheid. Het zijn manieren om tot inkeer te komen en daaraan vorm te geven. Alles draait om onze innerlijke inhouding en de intentie waarmee we leven, doen, geven. Ik wens u een inspirerende viering toe.
Overweging
Ze bestaan al sinds 2007 – repairwinkels, repaircafés, herstelateliers, ooit ontstaan in Amsterdam-West als particulier initiatief, inmiddels zijn er honderden in Nederland maar minstens zoveel ook in het buitenland tot in India en Japan aan toe. Een bijzonder concept: Op de locatie waar het Repair Café wordt gehouden, is gereedschap en materiaal aanwezig, gewoon van mensen zelf zoals een naaidoos of gereedschapskist om alle mogelijke reparaties uit te voeren op bv kleding, meubels, elektrische apparaten, fietsen, speelgoed etc. Ook zijn er deskundige vrijwilligers aanwezig, met reparatiekennis en – vaardigheden op allerlei terreinen. Bezoekers nemen van thuis kapotte spullen mee. In het Repair Café gaan ze samen met deskundigen aan de slag. Zo valt er altijd wel wat te leren. Allerlei praktische vaardigheden worden overgedragen. Spullen worden langer bruikbaar gemaakt en hoeven niet te worden weggegooid. De hoeveelheid grondstoffen en energie die nodig is om nieuwe producten te maken, wordt daarmee beperkt en zo ook de CO2-uitstoot. Repareren. Voor ons als rijk westers land is dit niet meer het eerste dat op ons ‘to-do-lijstje’ staat. Zoals onze moeders vroeger de sokken stopten, met het lekbakje van een theezeefje en een vingerhoed, die tijd lijkt, hier althans, wel wat voorbij. Maar de gedachte dat je iets kunt ‘herstellen’ ook in jezelf, is natuurlijk NIET uit de tijd: en als er ooit een periode in het jaar is, om ons daarmee bezig te houden, is dat wel de 40 dagentijd. De profeet Joël zei het al eeuwen voor Christus: scheur je hart, niet je kleren. En HOE je dat doet, daar kun je het over hebben, is vaak ook heel persoonlijk. Hij, Joël, stelt de toehoorders uiterlijke tekens voor: blaas de bazuin, kondig een vastentijd aan, verzamel het volk, laat heel Israël zich reinigen. Deze oproep brengt al beweging bij de gemeenschap, en als in de lezing gezegd wordt: ‘Toen is de Heer voor zijn land opgekomen en heeft Hij zijn volk gespaard’ laat zien dat je met de intentie van vasten en tot inkeer komen, de weg naar God weer terugvindt. Zeker, dat kan met een uiterlijk gebaar, net als wij het askruisje kennen. Maar in het evangelie benadrukt Jezus dat je eigen ‘herstel-operatie’ ook stil mag zijn, voor jezelf, alsof je linkerhand niet mag weten wat je rechterhand doet, dat je soms ook beter kunt bidden in t verborgene. In plaats van je ‘kleren scheuren’ wat ooit een gebaar van boete en berouw was, zoeken wij andere manieren. Meedoen met de Vastenaktie of meditatievieringen bezoeken zou ook een manier kunnen zijn. Waren we ooit gewend om verplicht naar de kerk te gaan en vanzelfsprekend deel te nemen aan kerkactiviteiten, nu zijn we veel meer op ons innerlijk gericht – al of niet met de gemeenschap. Ook het samenzijn in de kerk kan werken als een ‘repair-café’ – Je gezamenlijk toekeren naar God, van wie we geloven dat Hij ons in het verborgene ziet, dat Hij weet wat we nodig hebben. Natuurlijk vergt dat inspanning. Maar het biedt ook troost, ruimte, energie en levenslust: Immers, juist die innerlijk omkeer naar God, helpt ons om onze egoïstische acties, ons stille materialisme, onze verborgen verslavinkjes, onze gerichtheid op onszelf, wat weg te scheuren, te repareren, en de ogen meer te richten op God, op de naaste. Het helpt zeker om tot ons te laten doordringen dat we er nooit alleen voor staan, dat we altijd in een rustige, verborgen, heilzame relatie met God staan. En zelfs als wij Hèm even vergeten, dan is Hijzelf er om ons eraan te herinneren.
Jezus zegt: ‘Je Vader, die in het verborgene ziet, zal het je lonen, jullie Vader weet wat je nodig hebt voordat je het vraagt.’ De profeet Joël spoort ons aan om ons tot diezelfde Vader te keren, die genadig is, barmhartig, toegevend en vol liefde. Daarom komen wij vandaag bij elkaar in deze viering van Aswoensdag. Het teken van het askruisje kunnen we opvatten als het begin van een reparatie, een herstelbon van ons vertrouwen in God, van ons geloof in nieuwe wegen. Met dat uiterlijke teken op ons voorhoofd, bevestigen we het vertrouwen dat God in ons heeft, en dat wij verder willen dragen in alles wat we zeggen en doen in de komende tijden. Ik wens u een mooie 40 dagentijd toe.
Pastor Nellie Hamersma