2 Samuel 5,1-3; Colossenzen 1,12-20; Lucas 23,35-43
Inleiding
Het is dit jaar precies een eeuw geleden dat Paus Pius XI het feest van Christus, koning van het heelal, heeft ingesteld. 1925 De kwalificatie ‘van het heelal’ geeft aan dat dit niet om een aardse koning gaat, maar dat hier een groots perspectief bedoeld wordt: Christus als Heer van alle dingen.
Dat is ook een lied, zoals zovele geloofszinnen liederen zijn geworden.
Liederen, gezongen door veel Sint Caeciliakoren.
Sint Caecilia: Vele, vele kerkhistorici schreven over haar, al vanaf de 5e eeuw, hagiografen, schrijvers van heiligenlevens waren geboeid door haar, haar naam komt al vanaf de zesde eeuw in hymnes voor, en na de middeleeuwen werd zij geëerd en herdacht door beroemde componisten als Purcell, Händel en Haydn en ook dichters lieten zich door haar inspireren: alleen al omdat MUZIEK het hart van zondaars verandert. Vele zang- en muziekgroepen zijn naar haar genoemd. In dit weekend van 22 november vieren zangkoren, orgelbouwers, fanfares, orkesten en muziekverenigingen feest ter ere van Sint Caecilia- patrones van de muziek. Het is een voorrecht om óp of rond haar gedenkdag te kunnen vieren en te zingen/zo ook wij hier in Winschoten.
Welkom! Anneriek…
NP: Nee, van veel heiligen weten we niet zoveel – van haar, Sint Caecilia alleen dat ze uit een Romeinse voorname familie kwam. Ze werd al jong gedwongen te trouwen met iemand uit een andere Romeinse adellijke familie, een niet-gelovige. Ze vond troost in de muziek: ze richtte zich “te midden van de feestmuziek” van haar bruiloft in haar hart tot God in de hoop om in haar bruidsnacht haar zuiverheid te kunnen bewaren. Dit lukte. Ze vertelt haar echtgenoot, Valerianus, dat ze een beschermengel heeft. Valerianus komt tot inzicht en bekering en met hem zijn broer en vele anderen. Omdat in die tijd een christenvervolging plaats vond, stierven ze allemaal de marteldood, Caecilia omstreeks 230. Het maakte haar tot patrones van de muziek en werd later afgebeeld met een orgel, met een viool of een fluit.
We laten ons vandaag, op dit feest van Christus Koning, verwennen met prachtige liederen en we vieren dat ooit, Gods koninkrijk zal komen, als wij maar blijven zingen, als wij de lofzang maar gaande houden.
Ik wens u een mooie viering toe.
Overweging
Het feest van Christus Koning, dat wereldwijd gevierd wordt, nét voor we aan de Advent beginnen, zet ons aan het denken vandaag…
Het is geen vráág of we leiders nodig hebben in onze wereld om in harmonie met elkaar te leven…. Een samenleving kan niet zonder leiders, een bisdom niet zonder bisschop, een kerkgemeenschap niet zonder herder, een koor, orkest of zanggroep niet zonder dirigent. Maar wanneer wérkt het? Wanneer is iemand een goed leider, een goede dirigent, een inspirerende voorganger?
Dictators hebben we wel genoeg, daar zoeken we niet naar, maar het is wel een vraag van alle tijden. Deze week kwam die vraag langs in Den Haag: wie leidt de formatie van het nieuwe kabinet? Wie wordt nieuwe Kamervoorzitter? Wie straks de nieuwe minister-president? En hóe gaat ie het doen?
Hoewel we op veel vragen in deze viering geen antwoord krijgen, geven de lezingen wel inzicht. Vóór alles wil dit feest van Christus Koning ons inspireren tot een nieuw type koning/leider: iemand die dient, die niet heerst. Iemand die zórgt en niet beveelt en die zelfs zijn leven geeft als dat nodig is. Jezus aan het kruis in ‘t evangelie vandaag is daarvan hét voorbeeld. De wereld keek toe en is sindsdien blijven zingen: “alles wat adem heeft, love de Heer”. Dit is de tekst van een psalm, een lied van David, dat hij begeleidde op een snaarinstrument, een harp, een lier, een citer. Veel méér dan we ons realiseren, eren wij God met muziek en zang. En dat doen we vanuit de hoop dat Hij onze Koning, onze Leider, onze Herder wil zijn.
We kijken vandaag naar Christus Koning met 2 beelden voor ons:
Het 1e beeld van het kruis van Jezus, waar boven Jezus’ hoofd het opschrift prijkt: “Dit is de Koning van de Joden.” Of je dat nu ziet als spot of als een uiting van geloof, Jezus reageert koninklijk op deze titel met eigen onverwachte woorden: Aan de misdadiger naast Hem, die Hem vraagt: “Jezus, denk aan mij wanneer u in uw koninkrijk komt” belooft Jezus dat hij diezelfde dag nog mét Hem zal zijn in het paradijs. Dat klonk de man als muziek in de oren, daar kon hij mee verder.
Het kruis en het koningschap lijken elkaar tegen te spreken, maar in alle Mattheüs, Marcus, Lucas en Johannes – Passions gaan kruis en koning juist gelijk op… Ze horen bij elkaar – al toen Maria zwanger was, werd gezegd: “God, de Heer, zal hem de troon van zijn vader David geven. Tot in eeuwigheid zal hij koning zijn en aan zijn koningschap zal geen einde komen” (Lc. 1,32-33).
En Jezus gebruikt dit koningschap niet in zijn eigen voordeel om zichzelf te redden, maar we zien juist een machteloze Jezus, stervend op het kruis, die spreekt over zijn koningschap dat niet van deze wereld is. Dit wordt In mineur gemusiceerd, terwijl Jezus het zelf ‘het paradijs’ noemt.
Het 2e beeld is, in de tweede lezing, de Colossenzenbrief, als Jezus wordt afgebeeld als albeheerser, de Pantocrator. Het is een oudchristelijk lied, een hymne: “In Christus is alles geschapen, alles in de hemel en alles op aarde, het zichtbare en het onzichtbare” (Col. 1,16). Zo komen we aan: Christus Koning van het heelal. Maar waar heb je het dan over? De vele melkstelsels? Het zwarte gat? Het einde? Er is inmiddels veel bekend over het heelal. Niet alleen de wetenschap, wij allemaal hebben de wereld ontdekt en het heelal ontdekt. Daarna zijn mensen op de maan gezet en wellicht zullen tussen nu en vijftig jaar mensen op de Mars landen. Maar… Wie of wat leidt ons? Is het de Heer? Is het muziek? Zoals muziek je kan vervoeren naar een beetje paradijs, zo kunnen woorden van een lied je raken en je geloof versterken, zo kunnen snaren van een muziekinstrument al laten horen wat het lied of het stuk ons willen zeggen. Muziek heeft altijd de band tussen God en mensen verstevigd.
Muziek begeleidt vragen van mensen: ook het ‘waarom’ ook het ‘waarheen’?
En als pelgrims van hoop die de wereld en het heelal bereizen, onderweg naar dat koninkrijk, hebben we een gids, een koning, een leider, hard nodig. En we hebben begeleiding nodig in de vorm van muziek: elke noot, elke toon, elke snaar helpt ons om als godsvolk op weg te blijven naar de voltooiing bij God, God die aan het begin staat en die ons einddoel is.
Dat zoeken naar iemand die de toon aangeeft, een koning, is van alle tijden.
In de 1e lezing, het 2e boek Samuel, verlangt het volk naar een eigen koning, zo vertelt de geschiedenis; de Heer haalt Samuël over om Saul tot koning te zalven. Als dat niet werkt, wordt David vanachter de schapen vandaan gehaald en door de HEER als nieuwe koning gekozen. Samuël zalft David tot koning en David wordt een koning zoals hij als schaapherder was: hij wil Gods volk als een herder weiden. En ja, David is harpspeler. Hij componeert 150 psalmen en zet zijn geloof op muziek. Echte leiders, koningen, proberen een gevoelige snaar te raken, echte volgelingen van Jezus, ook anno 2025, zingen hun geloof uit en bevestigen: zonder muziek geen toekomst Het harpspel van koning David is kennen we vanaf 1000 voor Christus en ook Sint Caecilia putte hoop uit die klanken, en wij, wij ook. Zonder muziek geen toekomst.
Welke leider, koning, president of pastoor ook… we blijven zingen. Amen.