Boodschap van mgr. Rob Mutsaerts
bij gelegenheid van de Week van het Gezin 11 t/m 17 mei 2025
met als thema ‘Scherm uit, gezin aan’
Het Gezin: Baken van Beschaving in een Tijd van Schermen
Er is geen schepping op aarde zo bescheiden en tegelijkertijd zo wonderbaarlijk als het gezin. Het is de wieg van de beschaving, de bron van deugd en de arena waar de mens zijn eerste strijd tegen egoïsme en ongegeduld leert voeren. Wie het gezin minacht, minacht de beschaving zelf.Wie het ontkent, ontkent de eerste en heilige waarheid: dat geen mens zichzelf heeftgeschapen en dat elke koning ooit een soort aan moedersborst was.
Toch leven wij in een tijd waarin het gezin zijn natuurlijke positie onder vuur ziet liggen.
Dat heeft allerlei problemen naast andere zaken ook met iets illegaals: een klein, lichtgevend scherm dat in bijna elke zak huist. De smartphone, en met haar de nimmer rustende stroomvan sociale media, heeft de gezinskring niet met geweld doorbroken, maar met fluisteringenen afleidingen. Het is geen aanval met donder en bliksem, maar met stilzwijgendeafzondering.
GK Chesterton schreef ooit dat “het huis het enige wilde avontuur is dat nog overblijft”. Het gezin is de plaats waar mannen leren lief te hebben zonder voorwaarden, te ruzie maken zonder vijandschap en te vergeven zonder schuldbekentenis. Hier word je niet gewaardeerd op prestaties, niet gewaardeerd om je uiterlijk en niet herhaaldelijk om je fouten. Althans, zo zou het moeten zijn. In een gezin leer je om samen te leven met mensen die je niet zelf hebt gekozen, en dat is de eerste stap naar beschaving.
Het moderne gevaar schuilt in de indirecte richting van deze natuurlijke band. Waar het gezin ooit samenkwam om samen te eten, te praten of zelfs ruzie te maken, daar zitten nuvaak vier of vijf lichamen in dezelfde kamer, elk verzonken in hun eigen digitale universum. De blik is naar beneden gericht, de gedachten zijn oudsten, en de geest is verspreid over duizend onbeduidende indrukken.
De ironie van sociale media is dat ze, terwijl ze ons zogenaamd met elkaar verbinden, onstegelijkertijd eenzaam maken, waardoor het tegendeel van sociaal is. Vroeger speelde de jeugdop straat, bouwde hutten en schreeuwde hun longen uit hun lijf in vermaak dat aan hun fantasie ontsproten was. Vandaag zijn de jongeren en hun jongere broertjes en zusjes stilleschimmen achter hun schermen, scrolt hun duim sneller dan hun hart kan kloppen, ze steeds minder gebruikelijk aan het ongemak van echt menselijk contact en hun eigen fantasiewoord niet meer uitgedaagd.
Het gezin zou de plek moeten zijn waar deze digitale mist optrekt. Maar in plaats daarvan zijn vaak ook de ouders gevangen in hetzelfde web. Hoe kan een vader zijn zoon leren luisterenals hij zelf zijn telefoon niet neerlegt? Hoe kan een moeder haar dochter het belang hebben van echte vriendschap bijbrengen als zijzelf meer tijd besteden aan online berichten dan aan haar eigen gezin?
Er is geen wet nodig om het gezin rood te laten worden; nee, geen overheidswet met sancties, geen commissie van wijze heren, ook geen protocol. Het enige wat nodig is, is een eenvoudige
daad van opstand: leg de telefoon neer.
Kijk je soort in de ogen. Lees samen een boek. Speel een spel. Leer de kunst van het samenzijn opnieuw ontdekken. De beschaving wordt niet geaccepteerd door algoritmen, maar door vaders die hun dochters leren dansen in de woonkamer.
Niet door trends op sociale media, maar door moeders die hun zonen leren hoe mannen zich veiligt. Niet door influencers en online beroemdheden, maar door grootouders die verhalen vertellen over een wereld zonder schermen – een wereld waarin mensen elkaar echt snijden.
De technologie is een goede dienaar, maar een verschrikkelijke meester. Laat de smartphone bij de voordeur liggen en ga naar binnen als een mens, niet als een schim.
Want als het gezin zwak is, wankelt de samenleving. Maar als het gezin sterk is, kan geen scherm, geen algoritme en geen enkele macht ter wereld de beschaving breken.
Week van het gezin, 11-17 mei 20225 +Rob Mutsaerts