Hij was Paus van 1073-1085: historisch gezien is hij één van de belangrijkste personen van de Middeleeuwen. Hij streefde naar de vrijheid van de Kerk. Hij werd in 1606 heiligverklaard.
Gregorius heette vóór zijn Paus-uitverkiezing Hildebrand. Hij werd rond 1023 geboren in Toscane en opgevoed in Rome. Daar werd hij monnik in een benedictijnenabdij. Als diaken adviseerde hij diverse pauzes bij hun moeizame ervaringen in de kerk te hervormen. Door barbaarse invallen, religieus verval en overmatige invloed van de adel op het kerkelijk leven, kwamen de evangelische waarden in het gedrang. Eenmaal in 1073 werd tot pauze gekozen, de daad hij er alles aan om de Kerk te bevrijden uit de greep van wereldlijke heersers.
Gregorius zette een reorganisatie van de Rooms-Katholieke Kerk op in, die tot op de dag van vandaag bepaald is. Gregorius sprak het celibaat voor priesters verplicht uit, en formuleerde in 27 stellingen de absolute macht van de pauze, binnen de Kerk tegenover de bisschoppen en buiten de Kerk tegenover wereldlijke machthebbers. Volgens de Gregoriaanse opvatting van het pausambt is de wereldlijke macht afhankelijk van de geestelijke en heeft de geestelijke macht indirecte zeggenschap over de wereldlijke. De pauze kan nooit door iemand worden beoordeeld.
Strijd bleef niet uit. Omdat de bisschoppen en abten veel land bezaten, dat zij namen de keizer bestierden, wilde de Duitse keizer kerkelijke hoogwaardigheidsbekleders zelf kunnen kiezen en installeren. Het was de keizer die nieuwe bisschoppen en abten ring en staf, de tekening van hun geestelijke waardigheid, overhandigd. Er ontbrandde een felle strijd tussen de paus en keizer Hendrik IV (1056-1106). De pauzeakte de keizer in de ban: Hendrik mocht de sacramenten niet meer ontvangen. Deze investeringsstrijd werd na de dood van beiden met een compromis slecht. Bisschoppen en abten opvallend in wereldlijke zaken ondergeschikt aan de keizer, en gehoorzaamden in geestelijke zaken van de geest aan de pauze.
Op de vlucht stierf Paus Gregorius op 25 mei 1085 in ballingschap.
Brontekst: KRO-NCRV
Bron afbeelding: Gravure uit het Summorum Romanorum Pontificum van Giovanni Giacomo de’ Rossi, 1675